Tuổi thơ của mình là những ngày đi lang thang vô nhà bà chín Út, đứng chỗ vườn xin hái bông ích mẫu và hút.
Từ nhỏ, mình đã quen với hình ảnh của chai cao ích mẫu tròn tròn có trong tủ thuốc gia đình mình. Những năm 80, nhà thương Đơn Dương- nơi Má mình làm việc điều chế cao ích mẫu. Ngày đó, thi thoảng Má đem thuốc lên giao trên bịnh viện Dalat.
Năm ngoái, trò chuyện với em Ngọc Thu- Tràng An Medicine về cao ích mẫu. Nay thành phẩm đã có. Và đăng ký mã QR có tem chống hàng giả luôn.
"Tủ Thuốc Xanh Ở Quanh Ta" có thêm một phương thuốc Nam thường dùng mấy chục năm trước. Có cao rồi mình khỏi cần sắc.
Theo sách "150 Cây Thuốc Nam Thường Dùng"- BS Bùi Chí Hiếu
NXB Y Học 1981:
- Vị đắng, tính mát, hoạt huyết, điều kinh, tiêu ứ máu, an thai, giảm dđau, làm dễ đẻ, vị cay, hơi ấm, bổ can thận, ích tinh, sáng mắt, bổ huyết, hoạt huyết, điều kinh.
- Cây, dùng chữa đàn bà đẻ khó, sản hậu, sản phụ huyết bế, tiểu tiện ra huyết; trẻ con sinh cam đi lỵ, lở lói, nhiệt độc, lỗ tai chảy mũ.
* Thường dùng chữa kinh không đều, đau bụng kinh, máu ứ tích tụ, huyết áp cao ở thời kỳ đầu.
Sản phẩm mới của Hội Quán Các Bà Mẹ và Cty Dược Tràng An trong dự án hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái Có giới thiệu tại #choquegiuapho
Điện thoại: 0916844422
CAO ÍCH MẪU: 150.000đ/ chai 330ml.
Mời quý bạn đọc thêm bài nghiên cứu của thầy thuốc Nguyễn Kỳ Nam YHCT:
ÍCH MẪU
Tên khoa học: Herba Leonuri japonici.
Tên gọi khác: Ích mẫu thảo, Sung úy, Chói đèn.
Sở dĩ có tên như vậy vì nó có ích cho người mẹ (ích là có ích, mẫu là mẹ).
Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất của cây Ích mẫu (Leonurus japonicus Houtt),
họ Bạc hà (Lamiaceae). Vào mùa hè (khoảng tháng 5 đến tháng 6), khi có tới một nửa số hoa trên cây đã nở, chặt lấy phần trên mặt đất, không quá 40cm kể từ ngọn xuống, phơi hay sấy khô; bó lại thành từng bó. Cũng có thể sau khi phơi khô chặt từng đoạn 5cm đến 7cm, rồi đóng gói vào các bao tải, để nơi thoáng mát. Trước khi dùng cần sao vàng.
Mô tả: Cây Ích mẫu có tên như vậy vì công dụng của nó rất có ích cho người mẹ. Tên Leonurus xuất phát từ chữ Hy Lạp. Leon là sư tử, oura là đuôi; cây Ích mẫu giống đuôi con sư tử và có hình dạng lá thay đổi. Ích mẫu là loại cỏ sống 1-2 năm, cao 0,6-1m. Thân hình vuông, ít phân nhánh, toàn thân có phủ lông nhỏ, ngắn. Lá mọc đối, tùy theo lá mọc ở gốc, giữa thân hay đầu cành mà có hình dạng khác nhau. Lá ở gốc có cuống dài, phiến lá hình tim, mép có răng cưa thô và sâu; lá ở thân có cuống ngắn hơn, phiến lá thường xẻ sâu thành 3 thùy, trên mỗi thùy lại có răng cưa thưa; lá trên cùng phần lớn không chia thùy và hầu như không cuống. Hoa mọc vòng ở kẽ lá. Tràng hoa màu hồng hay tím hồng, xẻ thành hai môi gần đều nhau. Quả nhỏ, 3 cạnh, vỏ màu xám nâu. Cây Ích mẫu Leonurus Siribicus có hoa to hơn, dài hơn, lá phía trên vẫn chia 3 thùy.
Thành phần hóa học: Có phản ứng alkaloids, flavonoids, tanin và flavonozit. Các nhà nghiên cứu Nhật Bản đã chiết được 5 chất có tinh thể từ cây Ích mẫu Leonurus Sibiricus. Hai chất đầu là alkaloids (gọi là leonurin), ba chất sau không phải là alkaloids.
Tính vị, quy kinh: Khổ, tân, hơi hàn; vào các kinh Can, Tâm bào.
Công dụng, chủ trị: Hoạt huyết khử ứ, lợi thủy tiêu phù. Chủ trị: Rối loạn kinh nguyệt, kinh đau, kinh bế, khí hư bạch đới, rong kinh, rong huyết, huyết hôi ra không hết, phù thũng, tiểu tiện không lợi.
Cách dùng, liều lượng: Ngày dùng từ 6-12g, dạng thuốc sắc.
Theo y học hiện đại
Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, Ích mẫu có tác dụng kích thích lên tử cung, làm cho tử cung co thắt nhiều hơn và mạnh hơn.
Ích mẫu tuy không tác dụng trực tiếp lên huyết áp nhưng làm giảm tác dụng của ardrenalin trên mạch máu. Điều này có thể làm giảm huyết áp hiệu quả, nhất là trong cao huyết áp giai đoạn đầu.
Trong những thử nghiệm trên chuột cho thấy tác dụng tăng lưu lượng máu động mạch vành. Làm chậm nhịp tim, cải thiện vi tuần hoàn bị rối loạn. Ức chế kết tập tiểu cầu, làm tan huyết khối trong phổi súc vật thí nghiệm.
Ngoài ra còn có tác dụng lợi tiểu, một số trường hợp phù và viêm thận cũng có hiệu quả. Ức chế vi trùng ngoài da như một loại kháng sinh tự nhiên.
Kinh nghiệm chữa bệnh:
Từ lâu Ích mẫu đã được nhân dân ta dùng chữa bệnh phụ nữ, đặc biệt đối với phụ nữ sau khi sinh nở. Thường Ích mẫu được dùng trong trường hợp sau sinh bị rong kinh, chữa viêm niêm mạc dạ con, kinh nguyệt quá nhiều. Còn dùng chữa huyết áp cao, thuốc bổ huyết, các bệnh về tuần hoàn cơ tim, thần kinh của tim, chứng tim hẹp nhẹ,
--
chữa lỵ.
Quả Ích mẫu dùng với tên Sung quý tử, làm thuốc thông tiểu, chữa phù thũng, thiên đầu thống. Thân và quả Ích mẫu còn được dùng ngoài, giã đắp hay sắc lấy nước rửa chữa một số bệnh như sưng vú, chốc đầu, lở ngứa.
- -
Canh Ích mẫu: Dùng lá Ích mẫu non nấu canh, nấu cháo kích thích tiêu hóa và chữa bệnh đường ruột, hạ cao huyết áp.
- -
Ích mẫu với trứng gà: Ích mẫu 30-60g, Huyền hồ 20g, trứng gà 2 quả. Cho 2 vị thuốc vào túi vải thưa nấu chung với trứng gà. Khi trứng chín, bóc bỏ vỏ xong cho trứng vào thuốc nấu một lúc nữa, sau đó ăn trứng, uống nước thuốc, bỏ bã. Dùng trước kỳ kinh nguyệt để chữa rối loạn kinh nguyệt, thống kinh do huyết ứ (có kinh đau bụng); ngày dùng một lần, dùng liên tục trong 7 ngày.
- -
Gà tiềm Ích mẫu: Gà mái 1 con, Ích mẫu 200g, hầm, ăn cái, uống nước; chữa kinh nguyệt không đều, bồi dưỡng sau sinh và phòng chứng ứ huyết.
- -
Ích mẫu, Mộc nhĩ thang: Ích mẫu 50g, Hoắc mộc nhĩ 10g, đường 50g, nấu nước uống hàng ngày trong 1 tuần. Dùng chữa ác lộ bất tuyệt (kinh ra dầm dề không dứt).
- -
Trà Ích mẫu: Lá trà 3g, Ích mẫu 6g, đường đỏ 15g. Hãm nước sôi 15 phút, uống thay trà, chữa đau bụng kinh do huyết ứ.
- -
Trà Ích mẫu: Nhúng lá Ích mẫu vào nước sôi rồi phơi khô. Mỗi lần lấy tỷ lệ 1 trà-5 nước, cho vài hạt muối nấu sôi 10 phút, có tác dụng làm mạnh tiêu hóa, trừ giun sán (uống lúc đói), chữa vàng da, điều hòa kinh nguyệt, chậm kinh, kinh bế.
- -
Cao Ích mẫu sơn tra: Chữa ứ huyết, huyết ra dầm dề dai dẳng. Ích mẫu và Sơn tra phiến (thái mỏng) mỗi vị 50g. Dùng 500ml nước, nấu còn 400ml, bỏ bã lấy nước, cho vào đường cát 100g, nấu thành cao lỏng. Mỗi lần uống 20ml, ngày 2 lần, uống 2-3 ngày.
- -
Gà Ích mẫu Hương phụ: Thịt gà 250g, Hương phụ 100g, Hành 5 củ. Hành giã nhuyễn cho vào nồi cùng thịt gà, Ích mẫu, Hương phụ, đổ nước nấu chín. Dùng trước kỳ kinh 3-4 ngày. Trị hành kinh đau bụng.
- -
Canh thịt heo Ích mẫu: Thịt heo nạc 200g, Ích mẫu 30g, Đào nhân 10g, Tô mộc 15g, Đậu đen 150g. Thịt heo thái miếng nhỏ, nấu với các vị trên đến khi thịt chín nhừ là được. Ăn thịt, uống nước. Ngày 1 lần, chữa huyết ứ, rối loạn kinh nguyệt, thống kinh. Trị mụn nổi kết cứng, sưng đau, để lại sẹo trên mặt, dưỡng da.
- -
Trà Ích mẫu: Trà xanh 20g, Ích mẫu 200g khô hoặc 400g tươi sắc lấy nước uống, chữa băng huyết do ứ huyết và xuất huyết sau sinh không sạch. Uống mỗi ngày 1 thang, hết băng huyết thì ngưng.
Lưu ý: Không dùng cho phụ nữ có thai, người huyết hư không có huyết ứ; những người có đồng tử mở rộng.